Son haftalarda Türkiye genelinde meydana gelen gıda zehirlenmesi vakaları, halk arasında büyük bir kaygıya yol açtı. Kış aylarının başlamasıyla birlikte, toplu yemek tüketiminin arttığı bu dönemde gıdaların doğru saklanmaması ve hatalı hazırlama yöntemleri, riskleri artırıyor. Çakmak Erdem Hastanesi’nde görevli Diyetisyen Ceren Turan, gıda güvenliğinin her mevsim için hayati önem taşıdığını ifade ediyor.
Kış Mevsiminde Gıda Zehirlenmesi Riski Azalmıyor
Birçok insan gıda zehirlenmelerinin yalnızca yaz aylarında yaşandığına inanıyor. Ancak uzmanlar, soğuk havalarda da riskin sürdüğünü vurguluyor. Kış mevsimi, yiyeceklerin daha geç bozulduğu algısını yaratse de gerçek durum oldukça farklı. Kapalı alanlarda yapılan toplu yemek tüketimi, yemeklerin yavaş soğuması ve yanlış saklama davranışları, kışın gıda zehirlenmeleri için yeni bir tehdit oluşturuyor. Uzm. Dyt. Ceren Turan, bu dönemde norovirüs gibi viral enfeksiyonların arttığını ve evlerde ya da restoranlarda hazırlanan yemeklerin uzun süre tezgah üstünde bırakılmasının büyük tehlike oluşturduğunu belirtiyor.
Kışın Gizli Riskleri ve Dikkat Edilmesi Gerekenler
Kış aylarında gıda zehirlenmelerinin artmasının başlıca sebepleri, insan davranışlarından kaynaklanıyor. Kapalı mekanlarda artan yemek tüketimi, büyük miktarlarda pişirilen yiyeceklerin soğumasının gecikmesi, oda sıcaklığında bekleyen yiyeceklerde bakterilerin hızlı bir şekilde çoğalması, hasta bireylerin yiyeceklerle teması ve kış aylarında sıkça görülen norovirüs gibi enfeksiyonlar, bu risklere örnek olarak gösterilebilir. Uzm. Dyt. Ceren Turan, bakterilerin en fazla çoğaldığı sıcaklık aralığının 5-60 °C arasında olduğunu, bu yüzden gıdaların bu sıcaklık sürekli kontrol edilmesi gerektiğini vurguluyor.
Riskli Yiyecekler ve Korunma Yöntemleri
Kış aylarında tüketilen bazı yiyecekler, gıda zehirlenmesi riski bakımından daha tehlikelidir. Özellikle sütlü tatlılar, krema içeren ürünler, nişastalı yiyecekler, et ve tavuk yemekleri, mayonezli yiyecekler ve uzun süre açıkta kalan hazır gıdalar, bu dönemde dikkat edilmesi gerekenler arasında yer alıyor. Uzm. Dyt. Ceren Turan, pirinç ve makarna gibi nişastalı yiyeceklerin yanlış soğutulması durumunda, Bacillus cereus bakterisinin hızla çoğalabileceğini ve bu bakterinin ürettiği toksinlerin pişirme ile etkisiz hale getirilemeyeceğini ifade ediyor.
Restoranlarda Güvenli Beslenme için Kontrol Edilmesi Gerekenler
Dışarıda yemek yerken, restoranların temizliğinden ve hijyen kurallarına uyulup uyulmadığından emin olmak önemli. Uzm. Dyt. Ceren Turan, soğuk yiyeceklerin 5 °C'nin altında, sıcak yemeklerin ise 60 °C'nin üzerinde tutulması gerektiğini belirtiyor. Uzun süre açıkta kalmış ve ılık hale gelmiş yemekler risk oluşturuyor. Yoğun müşteri trafiği olan yerlerdeki hızlı tüketim ve taze pişirme, güvenilir bir işaret olarak değerlendiriliyor.
Belirtiler ve Acil Durum Yönetimi
Gıda zehirlenmesi genelde bulantı, kusma, ishal, karın ağrısı ve ateş gibi semptomlarla kendini gösterir. Ancak bazı durumlarda hızlı tıbbi müdahale gerekmektedir. Yüksek ateş, kanlı ishal, şiddetli kusma sebebiyle sıvı kaybı, baş dönmesi ve idrarda azalma gibi belirtiler acil durum olarak değerlendirilmeli. Uzm. Dyt. Ceren Turan, zehirlenmelere bağlı nörolojik bulguların yaşanabileceğini, bulanık görme, çift görme veya nefes darlığı gibi semptomlar olduğunda hiç zaman kaybetmeden acil servise başvurulması gerektiğini önermektedir.
Kış Nedeninde Güvenli Beslenmek İçin 7 Altın Kural
Kış mevsimindeki gıda zehirlenmeleri riskini minimize etmek için bazı basit önlemler almak önem taşımaktadır. Uzm. Dyt. Ceren Turan’a göre, sıcak yiyecekleri sıcak, soğuk yiyecekleri soğuk tutmak, pilav ve nişastalı gıdaları mümkün olan en kısa sürede soğutmak ve 24-48 saat içinde tüketmek, yemek artılarını en az 75 °C’de ısıtarak yemek, çiğ ve pişmiş gıdaları ayrı tutmak, hazırlık öncesi ve sonrası elleri yıkamak ve şüpheli görünen gıdalardan kaçınmak, bu konudaki temel kurallar arasında yer almaktadır. Unutulmaması gereken bir diğer nokta, özellikle pastörize edilmemiş süt ve süt ürünlerinden kaçınılması gerektiğidir.
Zehirlenmelerin Önlenmesi İçin Farkındalık
Sonuç olarak, artan gıda zehirlenmesi vakaları toplumda endişe yaratıyor. Ancak uzmanların belirttiği gibi, doğru gıda saklama, hızla soğutma ve hijyen kurallarına uyulması ile bu risklerin büyük bir kısmı azaltılabilir. Uzm. Dyt. Ceren Turan, kış aylarında artan gıda tüketim alışkanlıklarını ve saklama hatalarını göz önünde bulundurarak, doğru gıda güvenliği adımlarının alınmasının zehirlenme vakalarının önemli bir kısmını önleyebileceğini hatırlatıyor. Basit ama etkili önlemler, hem evlerde hem de dış mekanlarda güvenli bir şekilde beslenmek için oldukça önemlidir.
