İstanbul Rumeli Üniversitesi Beslenme ve Diyetetik Bölümü Öğretim Üyesi Dr. Dyt. Pınar Kural Enç, artan gıda fiyatları ve dalgalanan ekonomik koşullara rağmen sağlıklı beslenmenin mümkün olduğunu belirtti. Kural Enç, dengeli bir diyetin sadece pahalı yiyeceklerle değil, aynı zamanda doğru planlama, mevsiminde gıda tüketimi ve besin değeri yüksek uygun maliyetli alternatifler ile sağlanabileceğini dile getirdi.
Ekonomik Tabak Modeli ile Sağlıklı Beslenme
Dünya Sağlık Örgütü tarafından önerilen ekonomik tabak modeli, her bütçeye uygun dengeli ve sürdürülebilir bir beslenme yaklaşımı sunarak, sağlıklı beslenme için önemli bir kılavuz niteliği taşımaktadır. Bu modelde tabağın yarısı mevsim sebzeleri ile doldurulurken, diğer yarısı ise uygun fiyatlı tahıllar ve ekonomik protein kaynaklarından oluşmaktadır. Dr. Dyt. Pınar Kural Enç, bu yaklaşımın sağlığa katkılarının yanı sıra ekonomik faydalarını da vurguladı. Kış mevsiminde tüketilen sebzelerin yüksek lif ve antioksidan içeriği sayesinde tokluk hissini artırdığını belirtirken, bulgur ve tam tahılların enerji dengesini sağlamada önemli bir rol oynadığını ifade etti. Ayrıca, kuru baklagiller, yumurta ve yoğurt gibi düşük maliyetli protein kaynaklarının besin değeri açısından zengin olduğunu vurgulamaktadır.
İsrafı Azaltarak Sağlığı Artırmak
Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü (FAO) verilerine dayanarak, Türkiye'deki hane halkı gıda israfının büyük bir kısmının sebze ve meyvelerde yaşandığı görülmektedir. Dr. Dyt. Pınar Kural Enç, bu israfın önüne geçmek için yemeklerin önceden planlanmasının ve saklama kaplarının kullanılmasının büyük faydalar sağladığını belirtti. Haftalık menülerin hazırlanması sayesinde hem maliyetlerin düşürülebildiğini hem de sağlıklı beslenmenin daha kolay hale getirilebileceğini açıkladı. Eğer insanlar yemeklerini bilinçli bir şekilde planlarsa, gıda israfını azaltarak hem bütçelerine katkı sağlayabilir hem de sağlıklı bir diyeti sürdürebilirler.
Dr. Dyt. Pınar Kural Enç, günümüzde tüketicilerin sağlıklı beslenme amacıyla yüksek fiyatlı gıdalara yöneldiğini belirtiyor. Ancak, bazı alternatif ürünler hem besin değerleri açısından benzer faydalar sunuyor hem de bütçeyi zorlamıyor. Bu bağlamda, bazı pahalı besinlerin yerine geçen daha ekonomik seçenekler tüketicilere öneriliyor.
Ekonomik Besin Alternatifleri
Dr. Dyt. Pınar Kural Enç’e göre, somon balığına alternatif olarak sardalya veya uskumru tercih edilebilir. Bu balık türleri, omega-3 yağ asitleri bakımından oldukça zengindir ve sağlıklı bir diyet için önemlidir. Bunun yanı sıra sardalya, kalsiyum açısından da güçlü bir kaynak olarak öne çıkıyor. Ayrıca, avokado yerine zeytinyağı ve mevsiminde yetişen yeşillikler etkili bir alternatif sunarak, tekli doymamış yağ asitleri ve lif içerikleri ile fayda sağlıyor. Doyurucu özellikleriyle bilinen badem ve ceviz yerine ise ay çekirdeği ya da kabak çekirdeği kullanılabilir; bu ürünler de E vitamini, magnezyum ve sağlıklı yağlar açısından zengin bir içerik sunar.
Alternatif Beslenme Yöntemleri
Beyaz pirinç yerine bulgur kullanmanın önerildiği bu alternatifler, lif, B vitamini ve mineraller açısından daha zengin bir beslenme imkanına kapı aralıyor. Kırmızı et tüketiminde ise kuru baklagiller ve yumurta kombinasyonu, amino asit kalitesini artırarak lif, folat ve demir alımını destekliyor. Bunun yanı sıra, sağlıklı protein kaynaklarının da önemi büyük. Dr. Dyt. Kural Enç, füme et veya işlenmiş gıdalar yerine, haşlanmış yumurta ya da yoğurt gibi daha düşük sodyum içeren ve yüksek biyolojik değerdeki protein kaynaklarının tercih edilmesinin hem sağlık açısından hem de bütçeye katkı sağladığını vurguladı.
Beslenme Farkındalığı
Dr. Dyt. Kural Enç, sağlıklı beslenme anlayışının sadece maddi unsurlarla belirlenemeyeceğini ifade ediyor. "Etkili bir beslenme, yalnızca ürünlerin fiyatıyla değil, aynı zamanda onların besleyici değerleriyle de ilgilidir. Bilinçli seçimler yapılarak, hem aile bütçesi korunabilir hem de toplumun genel sağlık seviyesinin yükseltilmesine katkıda bulunulabilir," şeklinde bir mesaj iletti. Bu dengeyi sağlamak, sağlıklı bir yaşam tarzı sürdürmek isteyenler için oldukça kritiktir.
