Globale baktığımızda, yaşanan su sorunları gün geçtikçe artıyor. Ülkeler, artan nüfus, iklim değişikliği ve aşırı su kullanımı nedeniyle ciddi su sıkıntıları ile yüzleşiyor. Türkiye, bu durumu derinden hisseden ülkelerin başında geliyor. Şu an dünya genelinde 2,2 milyar insan temiz suya ulaşmada zorluk çekerken, Türkiye'nin de su fakirliği riski giderek artmakta. Uzmanlar, 2050 yılına gelindiğinde Türkiye'deki kişi başına düşen yıllık su miktarının 1.069 metreküpe kadar gerilemesinin beklendiğini belirtiyor. Bu durum, su kaynaklarının hızla tükenmesine işaret ediyor.
Su Tasarrufunun Önemi
Su tasarrufu, Türkiye'nin geleceği için büyük bir önem taşımakta. Üsküdar Üniversitesi Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulu'nda görevli Dr. Öğr. Üyesi İnci Karakaş, bu konuda çeşitli önerilerde bulunarak, küçük ama etkili önlemlerle büyük tasarruflar elde edilebileceğini belirtiyor. Örneğin, akıtan muslukların tamir edilmesi, musluk uçlarına tasarruf aparatları eklenmesi, veya tasarruflu duş başlıklarının kullanılması gibi basit önlemlerle su tüketiminin önemli ölçüde azaltılması mümkün. Evde yapılan aktivitelerde suyun verimli bir şekilde kullanılması; çamaşır ve bulaşık makinelerinin seçimi, ön yıkama yapmamak veya makineleri dolmadan çalıştırmamak gibi yöntemlerle su tasarrufu sağlanabilir. Bu tür önlemlerle hem çevreye hem de ekonomiye katkıda bulunmak mümkün.
Türkiye'nin Su Kıtlığı Riski
Dr. Karakaş, Türkiye'nin su kaynaklarının giderek azaldığına ve bu durumun su sıkıntısı çeken ülkeler kategorisine girmesine sebep olabileceğine dikkat çekiyor. Aktarılan rakamlara göre, 2030 yılında kişi başına düşen su miktarı 1.200 metreküp, 2040'ta 1.116 metreküp ve 2050 yılına gelindiğinde 1.069 metreküpe kadar düşmesi bekleniyor. Bu veriler, Türkiye'nin su altyapısının ve yönetiminin gözden geçirilmesi gerektiğini ortaya koyuyor. Ayrıca, dünya genelinde 2,2 milyar kişinin temiz suya erişememesi, bu sorunun küresel boyutta acil bir mesele haline geldiğini kanıtlıyor. Bu nedenle, Türkiye'nin su tasarrufu konusunda atacağı adımlar hem ulusal hem de uluslararası düzeyde büyük önem arz ediyor.
Su Stresi ve Su Fakirliği Nedir?
“Su stresi”, belirli bir dönemde suya olan talebin mevcut su miktarını aşması veya su kalitesinin düşmesi durumunda su kullanımının sınırlanması olarak ifade ediliyor. İleriye dönük nüfus artışı ve iklim değişikliğinin etkisiyle su stresinin artacağı öngörülmekte. Su fakirliği ise, yıllık kişi başına düşen su miktarına göre tanımlanıyor. Yılda kişi başına 10 bin metreküp suya sahip ülkeler su zengini, 3 bin - 10 bin metreküp arasında olanlar yeterli suya sahip, 1.000 - 3.000 metreküp arası su sıkıntısı çeken ve 1.000 metreküpün altındaki ülkeler ise su fakiri olarak sınıflandırılıyor. Dr. Karakaş, bu durumda Türkiye'nin su fakiri olarak kabul edilebileceğini vurguluyor ve bu konunun ciddiyetine dikkat çekiyor.
Evde Su Tasarrufu Yöntemleri
Evde su tasarrufu sağlamak için basit ama etkili yöntemler uygulanabilir. Dr. İnci Karakaş, günlük alışkanlıklarda yapılacak küçük değişikliklerin büyük tasarruflar sağlayabileceğini belirtiyor. Tuvalet rezervuarlarının su hacminin 16 litre olduğu biliniyor. 4 kişilik bir ailenin bu rezervuar ile ayda yaklaşık 7 ton su harcadığı hesaplanıyor. Ancak 7 litre gibi daha az hacimli rezervuarlar kullanarak su tüketimini 2.5-3 ton düşürmek mümkün. Ayrıca, rezervuara 1.5 litrelik plastik şişeler ekleyerek su tüketimini %20 oranında azaltmak da mümkündür. Duş esnasında eski tip duş başlıkları yerine tasarruflu başlıkların kullanılmasının yanında, diş fırçalamak ve yüz yıkamak esnasında musluğu kapatarak 15-35 litre su tasarrufu sağlamak da faydalı olabilir.
Bahçe Sulama Yöntemleri
Bahçelerde su tasarrufu sağlamak için damla sulama sistemleri oldukça etkili. Dr. Karakaş, bu sistemi tercih ederek %50'ye varan tasarruflar elde edilebileceğini belirtiyor. Damla sulama, suyun doğrudan bitki köklerine ulaşmasını sağlıyor ve böylelikle toprakta su kaybını önlüyor. Ayrıca, sulamanın akşam saatlerinde yapılması buharlaşmayı azaltarak su tüketimini optimize ediyor. Bu yöntemlerle, susuzluğa dayanıklı bitki türlerinin seçilmesi de büyük ölçüde su tasarrufu sağlayabiliyor. Bahçe ve balkon sulamalarında bu tür önlemler almak, hem ekonomik hem de çevresel açıdan sürdürülebilir bir çözüm sunuyor.
Bireysel Farkındalık ve Toplumsal Etki
Küçük adımlar, büyük değişimlere yol açabilir. Dr. İnci Karakaş, su tasarrufu konusunda bireysel farkındalığın oluşturulması gerektiğini. Özel günler olan 22 Mart Dünya Su Günü ve 18 Eylül Su Tasarrufu Günü gibi günler, bu konuda toplumda bir bilinç geliştirmek için önemli fırsatlar sunuyor. Bilinçli su kullanımı ile herkesin katkıda bulunabileceği, sürdürülebilir bir geleceğe ulaşmak mümkün. Akıtılan muslukların onarılması, tasarruflu cihazların kullanılması ve ön yıkama yapmadan makinelerin çalıştırılmaması gibi basit uygulamalar ile su tasarrufu sağlanabilir. Su kıtlığı riski altındaki Türkiye için bu tür önlemler hayati öneme sahiptir.
