Buğday Ekolojik Yaşamı Destekleme Derneği, afetlere karşı dayanıklı bir tarım modeli geliştirmek amacıyla başlattığı Hatay'da Tarımsal Üretimde Onarıcı Dönüşüm projesi ile çiftçilere önemli katkılar sunmaya devam ediyor. İki yıldır devam eden proje kapsamında yer alan çiftçiler, üretim yöntemlerini değiştirerek hem ekonomik hem de ekolojik dayanıklılıklarını artırmak için çalışmalara başladılar. Bu süreçte, dayanışma ağı kurarak topraklarıyla birlikte yaşamlarını yeniden onarmaya yöneldiler.
Çiftçilerin Yeniden Üretime Döndürülmesi
Depremin yarattığı olumsuz etkilere rağmen, çiftçiler üretim yapma heyecanlarını kaybetmediler. Buğday Derneği, sağladığı eğitim ve danışmanlık hizmetleri sayesinde, özellikle afet sonrası üretimini bırakma aşamasına gelen çiftçilerin, yeniden tarımsal faaliyetlerde bulunmalarına yardımcı oldu. Agroekolojik yöntemler kullanarak topraklarının verimliliğini artırmaya başlayan çiftçiler, doğa dostu ve sağlıklı üretimin mümkün olduğunu kanıtladılar. Uygulamalar sayesinde çiftçiler, hem çevreye duyarlı bir yaklaşım benimsediler hem de ürünlerinin kalitesini artırarak toplumsal fayda sağladılar.
Agroekolojik Uygulamaların Yaygınlaşması
Hatay'daki proje vesilesiyle toplamda 64 çiftçi, 750 dekar arazide agroekolojik uygulamaları benimsemeye başladı. Çiftçiler, kendi gübre ve bitki besleme malzemelerini doğal yöntemlerle üretmeyi öğrenirken, bilgi aktarımını çiftçiler arası ağlar aracılığıyla gerçekleştirmeleri, uygulamaların daha da yaygınlaşmasını sağladı. Bu süreçte, dayanışma içinde oldukları kooperatifler ve pazarlama kanallarıyla ürünlerini Türkiye'nin farklı bölgelerine ulaştırabilme imkanına sahip oldular. Bu durumu, tarımda sürdürülebilirliği sağlamak için kritik bir adım olarak görmekteyiz.
Agroekoloji Hareketinin Amaçları
Agroekoloji, doğa dostu tarım uygulamalarıyla insan sağlığını ve doğal varlıkların sürdürülebilirliğini korumayı hedeflerken, aynı zamanda tüm bireylerin sağlıklı gıdaya adil erişimini sağlamak için bütüncül bir yaklaşım sunmaktadır. Buğday Derneği, Hatay'daki proje ile sağladığı ekolojik, ekonomik ve sosyal kazanımları disiplinler arası bir perspektifle değerlendiriyor. ZENNA Kurumsal Marka Yönetim Araştırmaları ve Danışmanlığı tarafından yapılan etkili ölçüm çalışmaları, projeye katılan çiftçilerin, yaşamlarını da onarmayı başardıklarını kanıtlayan bulgular ortaya koydu.
Ekolojik Kazanımlar ve Uygulamalar
Proje ile birlikte pestisit kullanımını ortadan kaldırarak doğa dostu preparatları tercih etme oranı büyük bir artış gösterdi. İlk dönem üreticileri arasında bu oran %94 iken, ikinci dönemde %84'e geriledi. Çiftçiler, doğal ilaçlar ve gübreler hazırlayarak toprağın canlılığını artırdıklarını, bahçelerindeki sorunları doğal çözümlerle gidererek tarımsal başarılarını elde ettiklerini ifade ediyorlar. Çok sayıda çiftçi, agroekolojik yöntemlerin sağladığı faydalara vurgu yaparak, bahçelerinde yararlı böceklerin artış gösterdiğini ve toprağın sağlığı için atılan adımların olumlu sonuçlar doğurduğunu belirtiyorlar.
Ekonomik Faydalar ve Pazar Gelişmeleri
Projenin pazar danışmanlığı hizmetlerinden yararlanan çiftçilerin %64’ü, ürünlerini alternatif kanallarla pazarlamaya başladı; ayrıca %52’si, ürünlerini daha iyi fiyatlarla satabildiğini belirtti. Çiftçiler, sentetik gübre ve tarım ilaçlarına olan bağımlılıklarını azaltarak maliyetlerini düşürmeye başlarken, bu da çiftçilere ekonomik anlamda büyük bir rahatlık getirdi. Kendi gübrelerini ve ilaçlarını üretme yeteneği kazanmaları, çiftçilerin özgüvenlerini artırdı ve tarımsal üretim pratiklerinde köklü değişimlere yol açtı.
Sosyal Destek ve İşbirliği Ağları
Proje süresince, katılımcı çiftçiler arasında gerçekleştirilen iletişim ağları sayesinde sosyal destek de önemli bir kazanç sağladı. İlk dönem üreticilerinin %97’si, ikinci dönem çiftçilerinin ise %88’i, bu ağlar aracılığıyla birbirlerine destek olmaya başladılar. Çiftçiler, zor zamanlarında dayanışma ve beraberlik içinde hareket etmenin güçlendirici etkisini deneyimlediler. Bu destek ağları, hem bilgi paylaşımını sağladı hem de kolektif çalışma bilincinin gelişmesine katkı sundu.
Yenilikçi Hedefler ve Gelecek Planları
Buğday Derneği olarak, sağlam temeller üzerinde kurulu bu projeyi Türkiye genelinde yaygınlaştırma hedefimiz var. Son iki yıl içinde çiftçilerimiz, agroekolojik üretim ve örgütlenme konularında önemli bir gelişim gösterdi. Hedefimiz, 2026 yılına kadar projeyi sürdürülebilir kılarak, “Hatay Ekolojik Üretim Birliği” adı altında bir araya gelmeleriyle agroekolojik gıda sistemlerinin ülke çapında yayılmasına katkıda bulunmak. Bu süreç, sadece üreticilerin yaşam standartlarını artırmakla kalmayacak, aynı zamanda Türkiye'deki tarım ve gıda sisteminin ekolojik sürdürülebilirliğini de güçlendirecektir.
Projenin Başarıları ve Ödüller
Hatay’da Tarımsal Üretimde Onarıcı Dönüşüm projesinin başarısı, üç ayrı ödülle taçlandırıldı. Türkiye İş Bankası A.Ş.'nin başvurduğu Sardis Ödülleri'nde Pozitif Sosyal Etki kategorisinde Gümüş Ödül kazanırken, Türkiye Halkla İlişkiler Derneği’nin düzenlediği Altın Pusula’da iki ayrı ödül daha aldı. Bu ödüller, projeye katılan çiftçilerin tarımsal başarılarını ve çalışmalarının toplumsal etkisini somut bir biçimde gösterilmektedir. Proje katılımcıları, agroekolojik üretime devam ederken, aynı zamanda bu kazanımları sosyal ağlarında paylaşarak topluluklarına ilham vermeye devam ediyorlar.
